Toruń i Włocławek

Toruń — centrum turystyczne — miasto wojewódzkie; prawa miejskie uzyskał w XIII w., w okresie przynależności do Hanzy (XIV w.) przekształcił się w duży ośrodek miejski i handlowy. Miejsce urodzenia Mikołaja Kopernika (1473), Samuela Lindego (1771), Fryderyka Skarbka (1792). Jedno z najbogatszych w cenne zabytki miast Polski, w tym wiele zabytków klasy „O”. Są to: cały układ urbanistyczny miasta, najstarszy w Polsce ratusz gotycki z XIV w. z wieżą z 1250 r. (przebudowany w XVIII w. w stylu późnego renesansu), kościoły w stylu nadwiślańskiego gotyku (św. Jana z XIII w., św. Jakuba z XIV-XV w., Mariacki XIV—XV w.). Zabytki kl. I: zespół murów miejskich wraz z basztami i bramami miejskimi z XIV—XV w., ruiny zamku krzyżackiego oraz kamienice gotyckie, renesansowe, barokowe i klasycy-styczne. Obecnie stale rozwijający się ośrodek przemysłowy, centrum kulturalne i naukowe. W mieście znajduje się Uniwersytet i Muzeum im. M. Kopernika.

Włocławek — ośrodek turystyczny. Od XI w. siedziba diecezji kujawskiej. Do szkoły katedralnej uczęszczał tu Mikołaj Kopernik. Od XV w. główna komora celna dla handlu wiślanego. W okresie Odrodzenia poważny ośrodek kulturalny. Od XIX w. znany ośrodek przemysłowy, będący również silnym ośrodkiem ruchu proletariackiego. Miejsce urodzenia Juliana Marchlewskiego (1866), któremu wystawiono pomnik. Zabytki: gotycka katedra z XIV—XV w. z renesansową kaplicą i bogatym wystrojem wnętrza (m. in. sarkofagiem dłuta Wita Stwosza) oraz wiele innych obiektów sakralnych z XIV—XVI w., jak również kamieniczki z XVII —XIX w. Obecnie miasto wojewódzkie, port i duży ośrodek przemysłu papierniczego, chemicznego (zakłady azotowe, fabryka farb), metalowego i spożywczego.