Wrocław

Wrocław — centrum turystyczne — miasto wojewódzkie. Centrum różnorodnego przemysłu (m. in. przemysł maszynowy, metalowy, włókienniczy, odzieżowy, poligraficzny, chemiczny, drzewny), naukowe (kilkanaście wyższych uczelni), kulturalne (opera, operetka, teatry, kina, muzea, rozgłośnia radiowa, wytwórnia filmów fabularnych) i komunikacyjne (w tym również 2 porty rzeczne, port lotniczy). Psie Pole — obecnie dzielnica Wrocławia — uważane jest za miejsce klęski wojsk cesarza Henryka V w 1109 r., pokonanych przez Bolesława Krzywoustego w czasie ich najazdu na Polskę.

Już w X w. Wrocław był dużą osadą piastowską na Ostrowiu Tumskim, położoną na skrzyżowaniu prastarych szlaków handlowych (tzw. szlak bursztynowy). Na XII w. przypada rozkwit piastowskiego Wrocławia w dziedzinie handlu, kultury i nauki, budownictwa. W XIII w. Wrocław otrzymał prawa miejskie.

W 1335 r. miasto wraz ze Śląskiem przechodzi pod panowanie Czech. W XVI —XVII w. łączą miasto silne związki gospodarcze i kulturalne z Polską. Od 1741 r. Wrocław dostaje się pod panowanie Prus. Następuje, upadek działalności gospodarczej i kulturalnej. Mimo germanizacji — od połowy XIX w. przejawia się silna działalność polskich organizacji patriotycznych.

W czasie okupacji wzmożony terror i represje hitlerowców gnębią patriotów polskich. W 1945 r. miasto uległo w ok. 70% zniszczeniu. Po wyzwoleniu następuje szybka odbudowa i rozbudowa miasta oraz rekonstrukcja zabytków. Obecnie — oprócz wymienionych już zakładów przemysłowych, naukowych i kulturalnych — wybudowano wiele nowoczesnych dzielnic mieszkaniowych.

Wrocław posiada wiele ciekawych zabytków. Na Ostrowiu Piaskowym i Tumskim skupienie zabytkowych budowli (zabytek grupy „0″). Jest to najstarsza część miasta (pierwotny gród na wyspie), gdzie stoi kościółek św. Piotra i Pawła z XV w., wzniesiony na miejscu spalonego z XII w., zrekonstruowany po wojnie w pierwotnej postaci.

Ciekawym obiektem zabytkowym jest kościół katedralny zbudowany w XIII/XIV w., bogaty gotyk z romańskimi fragmentami; wnętrze katedry wypełnione dziełami gotyku, renesansu, baroku i klasycyzmu (zabytek gr. „0″). Opodal kościółek św. Idziego z XIII w., najstarszy zachowany kościół polskiej fundacji; kościół św. Krzyża z XIII— XIV w., jeden z najcenniejszych zabytków gotyku w Polsce (budowla dwupoziomowa) — trójnawowy kościół dolny i górny (halowy).

Na środku ocalałego z pożogi wojennej Rynku znajduje się trójnawowy ratusz gotycki z XIV—XV w. z wieżą, gdzie obecnie mieści się m. in. Muzeum Historyczne (zabytek gr. „0″). Na sąsiednim Placu Solnym zrekonstruowano kamienice mieszczańskie z XVI i XVII w. (m. in. „Pod Gryfami” i „Pod Złotą Koroną”). Uniwersytet mieści się w pałacu barokowym z XVIII w. (słynna aula Leopoldina z bogatym wystrojem wnętrza).

W gmachu Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (XVII —XVIII w.) znajdują się m. in. zbiory cennych rękopisów i starodruków, a w neorenesansowym gmachu Muzeum Śląskiego — sarkofagi książąt Piastowskich (Henryka Pobożnego i Henryka IV Probusa). Siedzibą Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego jest pałac barokowy.

Miasto posiada ponadto jeden z największych w kraju ogrodów zoologicznych, ogród botaniczny, stadion i rozległe tereny wystawowe. Wrocław jest ważnym ośrodkiem przemysłowym — siedzibą wielu zakładów pracy.