Andy Peruwiańskie

andyŁańcuchy górskie Andów mają przeciętną wysokość ok. 3560 m, a liczne szczyty przekraczają nawet 6000 m n.p.m. W Peru i Boliwii znajdują się dwa równoległe łańcuchy, między którymi leży Atiplano, rozległy płaskowyż. Pierwsze miasta-państwa oraz imperia wzrosły między górami i morzem. Po żadnym z nich nie zachowały się świadectwa pisane, nic więc dziwnego, że ich historię otacza tajemnica.

Plemię z płaskowyżu Nazca na południowym wybrzeżu Peru stworzyło na jałowej równinie coś, co nazwano największym dziełem sztuki na świecie. W mozolnym trudzie usuwano kamienie, odkrywając znajdującą się pod nimi białawą glebę, w taki sposób, że na powierzchni powstawały linie i wzory. Niektóre linie proste mają przeszło 8 km długości. Są tam również figury geometryczne i wizerunki ptaków, ryb, pająków i małp. Dzieło to musiało powstawać przez długie lata, a nikt nie wie, jakiemu celowi służyło.

W Chanchan natomiast znajdują się ruiny stolicy imperium Chimu. Jeszcze na początku XV w. była największym na świecie miastem, zbudowanym z cegły suszonej na słońcu, pełnym świątyń, pałaców, grobowców i ogrodów. Przed najazdem Hiszpanów Chimowie zostali podbici przez Inków, którzy ze swej stolicy w Cusco władali największym imperium w obu Amerykach. Jego siłę stanowiły: zawodowa armia, sprawna administracja i system dróg do dziś wzbudzający podziw.
W Peruwiańskich Andach, na wysokości 2700 m n.p.m. na przełęczy pomiędzy dwoma szczytami znajduje się dawne miejsce kultu słońca, ziemi, wody i węża. Wszystko, co dawało życie i miało moc sprawiania zmian w przyrodzie nosiło znamiona boskości. Miejsce to nazywa się Machu Picchu – „Stara Góra”. Są to ruiny dawnego, ponad 2-hektarowego, miasta. Ściany budowli zrobione są z wielkich granitowych bloków, połączonych ze sobą bez użycia zaprawy murarskiej. Ułożono tu ogromne bloki kamienne o tak starannie wygładzonych krawędziach, że pasują do siebie niemal idealnie.

W latach 900-200 przed nar. Chrystusa w prawie całym obecnym Peru rozprzestrzeniła się kultura Chavin. W pierwszej połowie I tysiąclecia po nar. Chrystusa nastąpił rozwój kultur Machica i Nazca, a w latach 600-1000 powstało imperium Huan i Tiahuanaco. Od XIV w. nastąpiła ekspansja państwa Chimu, podbitego w 1475 r. przez Inków.
W XV w. to wielkie imperium znajdowało się w stanie wojny domowej, co ułatwiło Hiszpanom podbicie ich kraju. Na gruzach państwa Inków Hiszpanie założyli wicekrólestwo, które przetrwało do początków XIX w. W tym okresie Peru było głównym ośrodkiem kolonii hiszpańskich w Ameryce Południowej, a Lima stolicą wicekrólestwa.
W 1810 r. ujawniły się tam dążenia niepodległościowe, ale dopiero w 1821 r. proklamowano niepodległość kraju, ugruntowaną w 1824 r. przez zwycięską bitwę pod Ayacucho.